Korsan Nedir? Kaç Çeşit Korsan Vardır?
Yayımcılık sektöründe
korsan; ilim ve edebiyat eserlerinin, hak sahibinin izni olmadan üçüncü kişiler
tarafından fiziki olarak basılması (fiziki korsan), fotokopi çekilmesi
(fotokopi korsanı), pdf ya da farklı formatlarda dijital olarak çoğaltılması ve
internet ortamında umuma iletilmesi (dijital korsan) “korsan” (emek hırsızlığı)
olarak adlandırılmaktadır.
Fiziki korsan ise
1. Bandrolsüz korsan kitaplar,
2. Sahte bandrollü korsan kitaplar ve
3.
Son olarak usulsüz bandrollü korsan kitaplar
olmak üzere üç grupta toplanmaktadır.
Korsan Nasıl Bir Suçtur?
Telif hakkı sahibinin yazılı izni
olmaksızın bir eseri işleyen, temsil eden, çoğaltan, değiştiren, dağıtan, umuma
ileten, yayan, ticari amaçla satın alan, depolayan, yani kişisel kullanım
amacı dışında elinde bulunduranlar 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserler
Kanunu 71. maddesine göre cezalandırılmaktadır.
Ayrıca yine FSEK
81. maddede bandrol suçları ve cezaları yer almaktadır. FSEK 81/I. maddesine
göre; süreli olmayan yayınlara bandrol yapıştırılması korsanı takip edebilmek için zorunlu
kılınmıştır.
Bandrol yükümlülüğüne aykırı ya da
bandrolsüz olarak bir eseri çoğaltıp satışa arz eden, satan, dağıtan veya
ticari amaçla satın alan ya da kabul eden kişiler 1 yıldan 5 yıla kadar yine
aynı maddede sahte bandrol üretenlerin 3 yıldan 7 yıla ve yetkisi olmayan kişilere
bandrol temin eden kişilerin 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılacağı yer almaktadır.
Aynı maddede 81 ilde
faaliyet gösteren İl Denetim Komisyonlarına, bandrol yönünden denetim yapma
yetkisi verilmiştir.
Korsan Yayımcılığın Zararları Nedir?
Korsanla Mücadele Niçin Zorunludur?
Korsan yayımcılık,
Türkiye ekonomisinin gelişme hızına, yayımcılık sektörünün gelişmesine ve
büyümesine, istihdamın artmasına engel olmaktadır. Vatandaşın kaliteli ve
üretim kriterlerine uygun kitaba ulaşmasına engel olmaktadır. Ayrıca devletin
vergi gelirini azaltmakta ve büyüme oranlarının beklenenin altında
gerçekleşmesine sebep olmaktadır.
Bir eserin oluşması için
yazara telif ödeyen yayımcı, o eserin, mizanpajı ve editoryal incelemesi için
emek verdiği gibi, en uygun tekniklerini kullanarak ve en uygun kâğıtlara
basarak, reklam ve pazarlama için de ayrıca emek ve kaynak harcayarak eseri
piyasaya sunulmaya hazır hâle getirmektedir.
Bu eser için devlete
karşı başta vergi olmak üzere yükümlülüklerini yerine getirmekte ve eserin
hazırlığı dolayısıyla istihdam sağlamaktadır. Bir yayımcı bir esere tutmaması
olasılığı da dâhil bazı riskleri göze alarak yatırım yaparken, korsan kitap
üretenler piyasada en çok satılan/tutan kitapları hiçbir risk almadan basıp
yaymaktadır. Dolayısıyla korsan kitap üretenler için kazanılan her kuruş
kârdır.
Dünyaca bilinen ve
tanınan yazarlarımızın artması, birçok dile çevrilen ve farklı dillerde okunan
kitap sayılarımızın çoğalması, yayınevlerimizin dünyadan telif alan değil ayı
zamanda telif satan olması, çeviri kitaptan ziyade kendi dili, kültürü ve
zenginlikleri ile edebiyatımızın can bulması için korsanla etkili mücadele
etmek zorundayız.
DEKMEB’in Telif Alanında
Yapmış Olduğu Faaliyetler Nelerdir?
Meslek Birliğimiz öncelikle fikri mülkiyet
hukukunun güçlendirilmesi, yayıncılarımızın yasalar nezdinde mali haklarının
savunulması, fikri hak takibinin yapılması bakımından faaliyetleri yerine
getirmektedir.
DEKMEB; Türkiye çapında, temsile yetkili
olduğu eserlerin korsan kitap olarak hazırlanarak piyasada yasadışı olarak
satılmasına karşı etkin bir mücadele yürütmektedir. Yapmış olduğu mücadelede
adaleti ve hakkaniyeti esas alan Meslek Birliğimiz, korsan kitap satışlarına
son vermek amacıyla başlatmış olduğu çalışmaları tüm hızıyla sürdürmektedir.
Sokak aralarında kurulan tezgahların ve
korsan kitap satılan yerlerin yanı sıra internet ortamındaki dijital korsan
kitapları da titizlikle yapılan çalışmalar neticesinde ortaya çıkararak
linkleri kapattırmakta ve bu tür hukuka aykırı eylem yapan sitelerin erişiminin
engellenmesi ve kapatılması için de gerekli yasal yollara başvurmaktadır.
Korsan yayıncılık yapan, intihal ve
çeviri korsanlığı yapan, fotokopi korsanlığı yapan ve korsan basan, depolayan
ve satanlar ile de mücadele edilmektedir. Günümüz dijital teknolojisi
üzerindeki dijital haklar, veri tabanları, e-korsan, hak ihlalleri, dijital
toplu hak yönetimi gibi alanlarda etkin çalışmalar yürütmektedir.
Tüm bu çalışmalar ile bilgiyi üreten eser
sahipleri ile devamında bu eserlerin tüketiciye ulaşmasını sağlayan, bu konuda
ciddi sermaye yatırımı yapan yayınevleri, basılan kitapları dağıtan dağıtıcılar
ve satışa sunan kitapevlerinin korunması sağlanmaktadır.
Ülke ekonomisi açısından da korsan kitap
satışlarından dolayı ortaya çıkan kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesi
sağlanmakta ve istihdamın artmasına katkı sağlanmaktadır. Yapılan baskınlar ve
sonrası kontroller neticesinde korsan kitap basanların suçu işlemeye yönelik
dirençleri kırılarak, suçu işleme konusunda caydırıcılık meydana getirilmektedir.
Korsanla Mücadelede Ne Tür Çalışmalar Yapılabilir?
Korsanla
mücadele kampanyaları ile telif hakkı bilincinin artırılarak dolayısıyla
kamuoyunda farkındalığın arması sağlanmaya çalışılmaktadır.
Bu
kapsamda
Milli
Eğitimin çeşitli kademlerinde bilinçlendirme çalışmaları,
Halka açık konferanslar,
Slogan yarışmaları, kısa
film yarışmaları, logo çalışmaları,
Fotokopi
korsanlığının önüne geçilmesi için tüm eğitim ve öğretim kurumlarına (dershanelere,
okullara, üniversitelere, kurslara vb.) bilgilendirme yazıları gönderilmesi,
Matbaalarda bandrolleri tatbik ederek, bandrol
yapıştırılması işlemlerinde dikkat edilmesi gereken yerlerin neler olduğuna
dair eğitim verilmesi,
Korsanla mücadelenin başarılı olabilmesi
için; ihtisas mahkemelerinde görev yapan hâkim, savcı, avukat, kolluk
kuvvetleri ve bilirkişilerle birlikte telif hukuku alanında sorunların tespiti
ve çözüm önerileri üzerine çalıştay, sempozyum vb toplantılar düzenliyoruz.
Ayrıca telif alanında çalışan tüm
tarafların uzmanlaşmalarının sağlanması üzerine çalışmalar yürütüyoruz.
Bu kapsamda
Korsana karşı toplumu bilinçlendirmek için
Korsana “Kitaba Hayır” sloganı ile afiş, broşür, sticker ve ayraç, poşet vb.
ürünleri ücretsiz olarak dağıtımı yapılmaktadır.
Billboard, afiş, ülke çapında yayın yapan
gazetelere röportaj, ilan, kısa film vb. medya araçları kullanarak Korsan
Kitapla Mücadelenin kamuoyuna duyurulması sağlanmaktadır.
Korsan Kitap alınmasının önüne geçilmesi
için kamuoyunda farkındalık çalışmaları yapılmaktadır.
Korsan kitap satanların görülükleri
yerlerde, online hatlar aracılığı ile ihbar edilmesinin sağlanması ve
böylelikle korsan satanlara acilen müdahale edilerek haklarında hukuki ve cezai
işlemlerin yapılması için çalımalar yapılmaktadır.
Korsan Kitap Baskınlarında Yaşanan
Sorunlar Nasıl Çözülebilir?
Bandrol sorgulama
sisteminin geliştirerek kolaylaştırılması sağlanmalıdır.
Vatandaşın kitap alırken
bandrolünü kontrol edebileceği yazılımlar üretilmelidir.
Arama ve el koyma
kararlarında makul şüphe aranması yeterli sayılmalıdır.
El konulan korsan kitapların taşıması,
matbaaların sökülmesi, taşınması ve suç eşyalarının depolanması sorunun
çözülmesi için personel istihdamı ve depo kiralanması vb. gerekmektedir. Bunun
yerine ele geçirilen korsan materyaller derhal imha edilebilir. Böylece maliyet
ve zamandan tasarruf sağlanacaktır.
Hak sahipliği belgelerinin meslek
birliğinin ortak havuzunda toplanarak ilgili mahkemelere UYAP üzerinden
gönderilmesi sağlanmalıdır. Böylece yargılama daha hızlı yapılabilecektir.
Korsan Kitap üretenlere, dağıtanlara ve
satanlara ağır ve caydırıcı cezalar verilmelidir. Verilen cezalar infaz
edilmelidir.
Korsanla Nasıl Etkin Mücadele Edilir?
Korsan kitapla mücadeleyi yayınevlerinin
tek başına yapmaları hayli zor ve masraflıdır. Korsanla mücadelen etkin sonuç
alınabilmesi için yayınevlerinin güç birliği yaparak kurumsallaşmış Meslek
Birlikleri çatısı altında toplu olarak mücadele etmeleri gerekmektedir.
Bunun yanında polis, zabıta, yerel
yönetimler ve il denetim komisyonları ortak hareket etmelidir. Meslek Birliği
olarak bu kişiler ile işbirliği yapmanın ötesinde matbaalara bandrollerin
usulüne uygun tatbik edilmesi, eğitim ve öğretim kurumlarında fotokopi
çekilmesinin sınırlandırılması konularında gerekli bilgilendirme
faaliyetlerinin yerine getirmesi gerekmektedir.
Korsanla mücadelenin başarılı olabilmesi
için; ihtisas mahkemelerinin yaygınlaştırılması; hakim, savcı, avukat, kolluk
kuvvetler ve bilirkişilerin kendi kurumlarında ya da ortak çalışmalar ile
meslek içi eğitim seminerleri vasıtasıyla telif hukuku alanında uzmanlaşmasının
sağlanması gerekmektedir.
Ayrıca Eğitim ve Öğretim kurumlarında
korsa kitaba karşı telif bilincinin oluşturulması vazgeçilmez bir ihtiyaçtır.
Projenizi Uygulanmasından Sonuç Olarak
Neler Bekliyorsunuz?
Meslek Birliği’mizin yapmış olduğu
“Korsanla Kitapla Mücadelede En İyi Fikir” projesi ile Ortaokul ve Lise
çağındaki öğrencilere ulaşılacak ve onların aileleri ile birlikte
düşünüldüğünde Ankara özelinde pek çok eve ulaşılmış olacaktır. Öğrencilerde
oluşacak telif bilinci sayesinde korsana talep azalacak, satanların ihbar
edilmesi ve haklarında yasal işlemler yapılması sağlanacaktır. Böylelikle,
Yayınevlerinin, yazarların, çevirmenlerin,
ressamların, telif ajanslarının, editörlerin, dağıtıcıların ve kitabevlerinin
haklarının korunması konusunda farkındalık oluşması,
Korsan Kitapla mücadele konusunda yeni
fikirlerin gündeme gelerek bu doğrultuda yapılacak çalışmalarla Yayınevlerinin
ekonomik olarak uğradıkları kayıpların önüne geçilmesi ve kültür hayatımıza
katkı sağlayacak üretimlerin artırmalarına imkan tanınması,
Korsan suçunun işlenmesinde caydırıcılığın
oluşturulması ile vaka sayısının azalması ve kolluk kuvvetleri ve yargının
yükünün hafifletilmesi,
Kayıt dışı ekonominin kayıt içine alınması
ile kamunun vergi kaybının önlenmesi, cari açığın kapanmasına katkı sağlanması,
Türk yayıncılığının korsan eserler ile
anılarak oluşan haksız imajın ortadan kaldırılarak Türk Edebiyatının dünyada
hak ettiği itibarın kazandırılması, korsanla mücadele edilerek ülkemiz dil ve
kültürünün, edebiyat ve sanat ürünlerinin korunması,
Korsan kitabın engellenmesi ile yabancı
yayıncıların ülkemize yatırım yapmasına zemin sağlayarak yabancı sermaye
yatırımının artması ve bunun sonucunda da ülkemize giren yabancı eserlerin
sayılarının artırılmasına imkân tanınması,
Fiyat politikası açısından korsan kitap
satışından mağdur olan, orijinal eser üreten yayıncı, dağıtıcı ve
kırtasiyecilerin korunması ve haksız rekabetin engellenmesi,
İl denetim komisyonlarının çalışmalarına
katkı sağlanması ve denetimlere işlerlik kazandırılması temin edilmesi
gibi bir çok alanda kazanımlar elde
edilecektir.
